خوانسار، به یاد خانوم و آقاجان

تاریخچه ی خوانسار به قبل از اسلام می رسد وجود آثاری از آتشکده تیر و معبدی به نام هیکل در کوه تیر در حوالی روستای تیدجان و سنگ قبری به خط پهلوی در روستای قودجان دلیلی بر این مدعاست. مدارکی که از سابقه تاریخی خوانسار در دست است تاریخ مهاجرت دسته ای از اقوام یهود به خوانسار و سرگذشت آنهاست که به زمان سلطنت کوروش کبیر می رسد.

این شهرستان یک بخش مرکزی و سه دهستان به نام های چشمه سار، کوهسار و پشت کوه و ۱۸ روستا دارد. آب این شهرستان از طریق ۱۷۹چاه ۱۵۸ رشته قنات و ۵۹ رشته چشمه با میزان آبدهی ۱۰۵میلیون متر مکعب تامین می شود.

مردم خوانسار لهجه خاصی ندارند و لیکن گویش مستقل خوانساری دارند که این گویش ریشه  در زبان فارسی قدیم داشته است و از قبل از اسلام در این شهرستان رایج بوده است . طبق مطالعات، گویش خوانساری ریشه در زبان پهلوی دارد و در برخی شهرستان ها مانند دلیجان و میمه نیز با اندکی تفاوت دیده می شود در کتب تاریخ نقل است شهربانو همسر امام حسین و دختر یزدگرد سوم در هنگام اسارت در مجلس عمر خطبه ای به زبان و گویش خوانساری ایراد کرده است که این جمله معروف از 

اوست: اف بر ابرویزبو که نامه پیغمبرش بدرا. یعنی اف بر خسرو پرویز باد که نامه پیغمبر را پاره کرد.